Ένας Τούρκος Άγιος

(κείμενο :Σπανίδης Αλέξανδρος, 9ο Γυμνάσιο Καλαμαριάς)
Στον νομό Κοτυώρων του Πόντου βρισκόταν η επαρχία Μελανθίας, της οποίας η πρωτεύουσα ήταν η Μεσσουντιέ. Σε ένα χωριό της επαρχίας αυτής, στο Τσοράκ, ζούσαν οι προπαππούδες μου. Στην επαρχία αυτή της Μελανθίας κυριαρχούσε ο Σαμή μπέης. Ο άνθρωπος αυτός ήταν ένας πολύ καλός και στοργικός άνθρωπος, ο οποίος ήταν υπέρ της αρμονικής συνύπαρξης των Ελλήνων και των Τούρκων της περιοχής. Τους είχε μεγάλη εμπιστοσύνη τους Έλληνες και αυτό αποδεικνύεται από το ότι είχε στην υπηρεσία του πολλούς Έλληνες. Μάλιστα, ως λογιστή του είχε τον Λάζαρο Σπανίδη, ο οποίος ήταν ξάδερφος του προπάππου μου. Το 1919, όταν ο Κεμάλ κήρυξε την γενοκτονία, ένας Τούρκος βουλευτής πήγε στη Μεσσουντιέ για να κηρύξει την γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου.

Εκεί, σε μια πλατεία της περιοχής συγκέντρωσε όλους τους Τούρκους και τους εκπροσώπους των Ελλήνων και διακήρυξε ότι όλοι οι Έλληνες της περιοχής πρέπει να δεχτούν ως ηγέτη τους τον Κεμάλ και να εξισλαμιστούν ή, στην περίπτωση που δεν δεχτούν να εξισλαμιστούν να δεχτούν ως πατριάρχη τον τουρκοορθόδοξο πατριάρχη Παπαευθύμ, ο οποίος ήταν όργανο του Κεμάλ. Ο Κεμάλ μέσω του Παπαευθύμ’ ήθελε να ελέγχει τους ορθόδοξους της Μικράς Ασίας και τους Πόντου και να καταργήσει το Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης.

 Επειδή οι Έλληνες δεν δέχτηκαν τις προτάσεις του Κεμάλ, ο βουλευτής αυτός κήρυξε τη γενοκτονίας στην περιοχή αυτή. Τότε, ο Σαμή μπέης τον κάλεσε στο σελαμλίκι του για να συζητήσουν για την συμπεριφορά του προς τους Έλληνες. Ο Σαμή μπέης τον υπενθύμισε ότι χάρη στις ψήφους των Ελλήνων της περιοχής εκλέχτηκε βουλευτής και τον είπε ότι αν θα ξανάρθει στην επαρχία της Μελανθίας, θα έρθει για να ενώσει τους Έλληνες με τους Τούρκους της περιοχής και όχι να τους χωρίσει, και τον έδιωξε από το σελαμλίκι του. Έτσι, από εκείνη την ημέρα και μετά, ο βουλευτής δεν ξαναπάτησε το πόδι του στην επαρχία της Μαλενθίας. Από το 1919 ως το 1922, δηλαδή στην περίοδο της γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντο, ο Σαμή μπέης τους προστάτευε από τους φανατικούς Τούρκους. Με ανθρώπους του έλεγχε τους Τούρκους που ήταν επικίνδυνοι για τους Έλληνες και που ήταν πρόθυμοι να βιαιοπραγήσουν σε βάρος των Ελλήνων της περιοχής. Χάρη στο Σαμή μπέη, την περίοδο της γενοκτονίας δεν υπήρξε κανένα θύμα μεταξύ των Ελλήνων της επαρχίας Μελανθίας.

Για το λόγο αυτό, οι Τούρκοι της περιοχής τον χαρακτήριζαν ως «Μητροπολίτη των Ρωμιών», ενώ οι Έλληνες ως «Άγιο» παρόλο που δεν ήταν Χριστιανός. Το 1923, όταν έγινε η ανταλλαγή των πληθυσμών, ο Σαμή μπέης ανέθεσε σε ανθρώπους του να συνοδέψουν τους «Μελετλήδες», δηλαδή τους Έλληνες της επαρχίας Μελανθίας, ως το λιμάνι των Κοτυώρων και τους επιβίβασαν με ασφάλεια στα πλοία που του έφεραν στην Ελλάδα. Η ανάμνηση του μπέη αυτού έμεινε έντονα χαραγμένη στα μυαλά των «Μελετλήδων». Γι’ αυτό, όταν πριν από σαράντα περίπου χρόνια από σήμερα επισκέφθηκε ο γιος του τα χωριά, στα οποία κατοικούσαν οι Έλληνες πρόσφυγες από την επαρχία Μελανθίας, η υποδοχή του γιου του ήταν πολύ συγκινητική, καθώς και η σκηνή ολόκληρη, η οποία έγινε πιο συγκινητικό όταν οι Έλληνες πρόσφυγες έμαθαν ότι η τελευταία επιθυμία του «Αγίου» τους ήταν να επισκεφθεί ο γιος του τους Έλληνες αυτούς. Τέτοιοι άνθρωποι, ανεξάρτητα από θρησκεία, εθνικότητα και κοινωνική τάξη, αξίζουν να χαρακτηριστούν ως άνθρωποι. Είναι φωτεινά παραδείγματα ανθρώπινης συμπεριφοράς. Οι Χριστιανοί της επαρχίας Μελανθίας, αν και ήταν Μουσουλμάνος, τον χαρακτήριζαν ως «Άγιο», διότι εφάρμοζε τις αρχές του Χριστιανισμού στην πράξη. 

Πηγή : Γυμνάσιο 2ο Βραβείο: Σπανίδης Αλέξανδρος, 9ο Γυμνάσιο Καλαμαριάς

- Δείτε παρακάτω φωτογραφίες από τη βράβευση του εγγονού του Σαμή Μπεή και τη συγκινητική συνάντησή του με κάτοικο του Μαυροδενδρίου ,που υπήρξε πρόσφυγας 1ης γενιάς, στα πλαίσια της επετείου μνήμης της Γενοκτονίας τον Μάιο του 2015, στο Μαυροδένδρι Κοζάνης.